Patoloji Anabilim Dalı 1981 yılında kurulmuştur. 1983 yılından itibaren düzenli olarak tutulan biyopsi arşivi mevcuttur.
Verilen Hizmetler
Anabilim dalımızda üniversitemiz yanı sıra Samsun ve çevre illerden gelen konsültasyon materyalleri için klinik ve cerrahi hastalıkların değerlendirilerek tanı, takip ve tedaviye yönelik çeşitli testler yapılmaktadır. Bu testlerin değerlendirilmesi amacıyla bölümümüzde makroskopi, mikroskopi, sitoloji, immünhistokimya, histokimya, moleküler ve rutin takip işlemlerinin yapıldığı laboratuvarlar yer almaktadır. Ayrıca ileri mikroskopi ve frozen üniteleri mevcuttur. İleri mikroskopi ünitesinde görüntü analizi, DNA ploidi, immünfloresan ve floresan/silver in-situ hibridizasyon (FISH/SISH) yöntemleri rutin materyaller ve araştırmalar için kullanılabilmektedir.
Anabilim dalımızda yıllık yaklaşık olarak 28.000 materyal incelenmektedir. Bu materyallerin 22.000’ini biyopsi materyalleri, 6.000’ini sitolojik materyaller oluşturmaktadır.
Bölümümüz tarafından Tıp Fakültesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Sağlık Yüksekokulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’na temel ve özel patoloji konularında teorik ve ilgili konular için laboratuvarlarda pratik dersler verilmektedir. Anabilim Dalımıza ve diğer anabilim dallarına ait çeşitli araştırma ve tez çalışmaları, araştırma görevlisi ve öğretim üyelerine ait seminerler ve bölüm içi eğitim toplantıları düzenli olarak yürütülmektedir. Düzenli olarak tümör, jinekopatoloji, meme, tiroid, nöroendokrin, hipofiz ve kemik konseyleri yapılmaktadır.
Tıp Fakültesi I-V. dönemleri temel ve özel patoloji dersleri, Diş Hekimliği Fakültesi temel ve özel patoloji dersleri, Sağlık Yüksekokulu Patoloji Histoteknoloji dersleri, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’na temel ve özel patoloji dersleri verilmektedir. Ayrıca tıpta uzmanlık öğrencileri için düzenli eğitim programı uygulanmaktadır.
- Hastalıkların Morfolojik ve Moleküler Kesin Tanısı
- Kanser Evrelemesi, Prognoz ve Tedaviye Yanıtın Belirlenmesi
- Ameliyat İçi Donuk Kesit Konsültasyonu ve Klinik Kararlara Anında Katkı
- Multidisipliner Klinik Entegrasyon ve Tanısal Danışmanlık
Bu anabilim dalı, geniş bir yelpazede doku ve hücre bazlı tanı ve araştırma hizmetleri sunar:
Histopatoloji (Doku Patolojisi):
Biyopsi Değerlendirmesi: Vücudun herhangi bir yerinden alınan küçük doku parçalarının (örn. mide biyopsisi, deri biyopsisi) mikroskop altında incelenerek iltihaplanma, tümör varlığı (iyi huylu/kötü huylu) veya diğer hastalıkların tanısı.
Cerrahi Materyal Değerlendirmesi: Ameliyatla çıkarılan organ veya dokuların (örn. meme tümörü, apandisit, lenf nodu) makroskopik (çıplak gözle) ve mikroskopik olarak detaylı incelenerek hastalığın tipi, yayılımı, tümörün evresi ve cerrahi sınırların temiz olup olmadığının belirlenmesi.
Frozen Section (Donuk Kesit) İncelemesi: Ameliyat sırasında cerraha hızlı tanısal bilgi sağlamak amacıyla doku örneğinin dondurularak anında incelenmesi. Özellikle cerrahi sınırın temiz olup olmadığının veya kitlenin iyi huylu/kötü huylu olup olmadığının belirlenmesinde kullanılır.
Sitopatoloji (Hücre Patolojisi / Sitoloji):
Jinekolojik Sitoloji (Pap Smear): Rahim ağzı kanseri ve öncü lezyonlarının taranması için serviksten alınan hücrelerin incelenmesi.
Non-Jinekolojik Sitoloji: Vücut boşluklarından alınan sıvıların (balgam, idrar, plevral sıvı, asit sıvısı, beyin omurilik sıvısı) veya iğne aspirasyon biyopsileriyle (örn. tiroid, meme) elde edilen hücrelerin incelenerek kanser hücrelerinin veya enfeksiyonların tespiti.
İmmünohistokimya (İHK):
Hücrelerdeki spesifik proteinlerin (antijenlerin) antikorlar yardımıyla belirlenmesi. Tümörlerin tipini belirlemede, metastazların orijinini saptamada, prognostik ve prediktif (tedaviye yanıtı öngören) belirteçleri araştırmada kullanılır (örn: meme kanserinde ER, PR, HER2).
Moleküler Patoloji:
Hastalıkların, özellikle kanserlerin genetik ve moleküler düzeydeki değişikliklerini (mutasyonlar, gen füzyonları, gen amplifikasyonları) DNA/RNA analizleri ile tespit etme. Bu, hedefe yönelik tedavilerin belirlenmesinde (örn: akciğer kanserinde EGFR, ALK mutasyonları) kritik öneme sahiptir.
Enfeksiyon etkenlerinin (virüsler, bakteriler) genetik materyalinin dokuda tespiti.
Otopside (Ölüm Sonrası İnceleme):
Ölüm nedenini belirlemek, hastalığın seyrini anlamak ve adli vakalarda delil toplamak amacıyla organ ve dokuların sistemik olarak incelenmesi.
Kalite Kontrol ve Standardizasyon:
Patoloji laboratuvarında uygulanan tüm işlemlerin standartlara uygunluğunu denetlemek ve tanı kalitesini güvence altına almak.
Klinik Konsültasyon:
Klinisyen hekimlerle yakın işbirliği yaparak vaka tartışmalarına katılma, tanısal zorluklarda yardımcı olma ve tedavi kararlarının patolojik verilerle desteklenmesi.
Bu uzmanlık alanı, hastalıkların doğru ve kesin tanısının konulmasında, tedavinin planlanmasında ve sonuçlarının öngörülmesinde vazgeçilmez bir temel oluşturur:
Kesin Tanı Altın Standardı: Özellikle kanser gibi ciddi hastalıklarda, kesin tanının konulması ve alt tipinin belirlenmesi, genellikle patolojik inceleme ile mümkündür. Bu, doğru tedavinin başlanması için hayati öneme sahiptir.
Tedaviye Yönelik Bilgi: Patolojik tanı, sadece hastalığın adını vermekle kalmaz, aynı zamanda hastalığın agresifliği, yayılımı (evrelemesi) ve belirli ilaçlara (hedefe yönelik tedaviler) yanıt verip vermeyeceği gibi tedavi kararını etkileyen kritik bilgileri de sağlar.
Cerrahi Yönetimi: Ameliyat sırasında yapılan donuk kesit incelemeleri, cerrahın operasyonun seyrini değiştirmesini veya tamamlamasını sağlayarak hasta için en iyi sonucu garanti eder.
Prognozun Belirlenmesi: Birçok hastalıkta, patolojik bulgular hastanın gelecekteki seyrini (prognozunu) öngörmeye yardımcı olur.
Bilimsel Araştırma ve Geliştirme: Hastalıkların moleküler mekanizmalarını anlamak, yeni tanı yöntemleri ve tedaviler geliştirmek için patoloji laboratuvarlarında yapılan araştırmalar temel oluşturur.
Halk Sağlığı ve Epidemiyoloji: Belirli hastalıkların (örn. kanser türleri, enfeksiyonlar) insidansı ve yayılımı hakkında veri toplayarak halk sağlığı politikalarına katkıda bulunur.
Hata Ayıklama ve Klinik Güvenlik: Ölüm nedeninin belirlenmesi gibi otopsi uygulamaları, klinik hataların anlaşılmasına ve hasta güvenliğinin artırılmasına katkıda bulunur.
Tıbbi Patoloji uzmanı, tıp fakültesini bitirdikten sonra Tıbbi Patoloji Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi (genellikle 4 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine insan anatomisi, fizyolojisi, histoloji (doku bilimi), sitoloji (hücre bilimi), genel patoloji (iltihaplanma, iyileşme, tümörler gibi temel süreçler), sistemik patoloji (organ sistemlerinin hastalıkları), laboratuvar teknikleri (doku takibi, boyama, immünohistokimya, moleküler teknikler) ve otopsi prensipleri konularında derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Mikroskop altında detaylı morfolojik analiz yapma, patolojik değişiklikleri klinik bilgilerle bütünleştirme, kesin ve doğru tanı koyma, raporlama becerisi, etik prensiplere uyma, diğer klinik branşlara danışmanlık yapma ve sürekli gelişen bilimsel bilgiyi takip etme yeteneği bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Hastalıkların Morfolojik ve Moleküler Kesin Tanısı
Tıbbi Patoloji hizmetlerinin temelinde, hastalardan alınan doku (biyopsi, ameliyat materyali) ve hücre (sitoloji) örneklerinin mikroskop altında detaylı morfolojik olarak incelenmesiyle kesin tanıya ulaşılması yatar. Patologlar, hücre ve dokuların yapısal değişikliklerini (iltihaplanma, dejenerasyon, tümör hücrelerinin tipi ve yayılımı) saptayarak hastalığın ne olduğunu, iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirlerler. Bu tanı sürecini desteklemek için immünohistokimya gibi özel boyama teknikleri ve tümörlerin moleküler profilini ortaya koyan moleküler patoloji (Yeni Nesil Dizileme – NGS, PCR) yöntemleri kullanılır. Bu entegre yaklaşım, özellikle kanserlerin alt tiplendirilmesi ve hedefe yönelik tedavi seçeneklerinin belirlenmesi için vazgeçilmezdir.
Kanser Evrelemesi, Prognoz ve Tedaviye Yanıtın Belirlenmesi
Bu hizmetler, kanser gibi ciddi hastalıklarda sadece tanı koymakla kalmaz, aynı zamanda hastalığın yayılımını (evrelemesini), gelecekteki seyrini (prognozunu) ve uygulanan tedaviye yanıt verip vermeyeceğini öngörmede kritik bilgiler sağlar. Patologlar, cerrahi olarak çıkarılan tümör materyalinin boyutunu, lenf nodlarına yayılımını, damar ve sinir invazyonunu ve cerrahi sınırların temiz olup olmadığını detaylıca incelerler. Ayrıca, immünohistokimyasal ve moleküler testlerle tümörün biyolojik özelliklerini (örn. meme kanserinde hormon reseptör durumu, HER2 ekspresyonu) belirleyerek, onkologların kemoterapi, radyoterapi veya hedefe yönelik ilaç tedavilerini planlaması için temel veri sağlarlar.
Ameliyat İçi Donuk Kesit Konsültasyonu ve Klinik Kararlara Anında Katkı
Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, cerrahi operasyonlar sırasında yapılan donuk kesit (frozen section) incelemeleriyle ameliyat ekibine anında ve hayati tanısal bilgi sunar. Bu hizmet sayesinde, cerrahın operasyon esnasında şüpheli bir kitlenin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu, çıkarılan tümörün cerrahi sınırlarının temiz olup olmadığını veya lenf nodlarında yayılım olup olmadığını hızlıca öğrenmesi sağlanır. Bu anlık geri bildirim, cerrahın ameliyatın kapsamını değiştirmesine, ek cerrahi yapmasına veya operasyonu sonlandırmasına olanak tanıyarak, hastanın sağlığı için en uygun ve kesin kararın alınmasına doğrudan katkıda bulunur.
Multidisipliner Klinik Entegrasyon ve Tanısal Danışmanlık
Bu anabilim dalı, hastalıkların tanı ve yönetiminde klinik branşlarla güçlü bir multidisipliner işbirliği gerektirir. Patologlar; cerrahlar, onkologlar, dahiliye uzmanları, radyologlar ve diğer klinisyenlerle yakın temas halinde çalışırlar. Özellikle tümör konseylerinde aktif rol alarak, vaka tartışmalarına patolojik bulgularla katkıda bulunur, tanısal zorluklarda konsültasyon sağlarlar. Patoloji raporları, klinik kararların temelini oluşturur ve hekimlerin hasta yönetimi stratejilerini belirlemesine rehberlik eder. Bu sürekli ve etkin iletişim, hastaların en doğru tanıya ulaşmasını ve en uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlayarak, hasta bakım kalitesini artırır.
- Poliklinik Sekreterliği: 2440 – 2441
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41
