Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Bu bilim dalı, geniş bir yelpazede fonksiyonel ve ağrıya yönelik sorunlarla ilgilenir:
Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları ve Ağrılar: Bel ve boyun fıtıkları, eklem kireçlenmeleri (osteoartrit), fibromiyalji, miyofasiyal ağrı sendromu, romatizmal hastalıklar (romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi) ve spor yaralanmaları gibi durumlarda ağrı yönetimi, fizik tedavi egzersizleri, manuel terapi, enjeksiyonlar (eklem içi, tetik nokta) ve kaplıca tedavisi gibi yöntemlerle tedavi ve rehabilitasyon.
Nörolojik Rehabilitasyon: Felç (inme), omurilik yaralanmaları, beyin hasarı (travmatik beyin hasarı), Multiple Skleroz (MS), Parkinson hastalığı, serebral palsi gibi nörolojik hastalıklara bağlı gelişen hareket ve fonksiyon kayıplarında yürüme eğitimi, denge egzersizleri, el becerileri rehabilitasyonu, robotik rehabilitasyon ve spastisite yönetimi (botoks uygulamaları vb.).
Amputasyon Rehabilitasyonu: Uzuv kaybı yaşayan hastalarda protez uygulamaları öncesi ve sonrası rehabilitasyon, protez eğitimi ve günlük yaşama adaptasyon.
Kronik Ağrı Yönetimi: Baş ağrıları, nöropatik ağrı, bel ve boyun ağrıları gibi kronik ağrı durumlarında ilaç dışı yöntemlerle (fizyoterapi, egzersiz, kognitif davranışçı terapi desteği) ve girişimsel yöntemlerle (enjeksiyonlar, radyofrekans) ağrının kontrol altına alınması.
Ortopedik Rehabilitasyon: Kırık sonrası iyileşme, eklem protez ameliyatları (kalça, diz protezi), bağ rekonstrüksiyonları (ön çapraz bağ ameliyatı) gibi ortopedik cerrahi sonrası fonksiyonel iyileşmeyi hızlandırmak ve günlük aktivitelere dönüşü sağlamak.
Lenfödem Tedavisi: Özellikle kanser tedavisi sonrası görülebilen kol veya bacak şişlikleri (lenfödem) için manuel lenf drenajı, kompresyon tedavisi ve egzersiz programları.
Pediatrik Rehabilitasyon: Serebral palsi, spina bifida, doğum pleksus paralizisi gibi çocukluk çağı kas-iskelet ve nörolojik sorunlarında özel rehabilitasyon programları.
Elektrofizyolojik Tanı Yöntemleri (EMG/NCS): Sinir sıkışmaları, kas hastalıkları, sinir hasarları gibi durumların tanısı için elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışmaları (NCS) yapmak.
Engellilik Yönetimi ve Koruyucu Hekimlik: Engelliliğin nedenlerini belirlemek, engelli bireylerin yaşam kalitesini artıracak yardımcı cihazların (tekerlekli sandalye, yürüteç vb.) reçetelenmesi ve kullanımı konusunda danışmanlık; engelliliğin önlenmesine yönelik programlar geliştirmek.

Bu uzmanlık alanı, kişilerin kaybedilen fonksiyonlarını geri kazanarak bağımsız ve üretken bir yaşam sürmelerini sağlaması açısından hayati bir rol oynar:
Fonksiyonel Bağımsızlık: Hastaların günlük yaşam aktivitelerini (yürüme, giyinme, yemek yeme vb.) bağımsız yapabilmeleri için gerekli becerileri yeniden kazanmalarına yardımcı olarak yaşam kalitesini doğrudan artırır.
Ağrı Yönetimi: Kronik ağrı, yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren bir faktördür. FTR, ilaç dışı ve girişimsel yöntemlerle ağrının kontrol altına alınmasında önemli bir uzmanlık sunar.
Komplikasyonları Önleme: Felç, omurilik yaralanması gibi durumlarda erken ve etkili rehabilitasyon, kas spazmları, eklem kontraktürleri, bası yaraları gibi ikincil komplikasyonların gelişmesini önler.
Topluma Entegrasyon: Engellilikle başa çıkmada bireylere sadece fiziksel değil, psikolojik ve sosyal destek de sağlayarak onların toplumsal yaşama aktif katılımlarını teşvik eder.
Yaşam Kalitesi İyileştirme: Hastalık veya yaralanma sonrası kişinin en yüksek fonksiyonel potansiyeline ulaşmasını sağlayarak, bireysel ve mesleki yaşamda aktif rol almasına olanak tanır.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı (Fiziyatrist), tıp fakültesini bitirdikten sonra Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi (yaklaşık 4-5 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine kas-iskelet ve sinir sisteminin anatomisi, fizyolojisi, çeşitli hastalık ve yaralanmaların yol açtığı fonksiyonel kayıplar, ağrı mekanizmaları, rehabilitasyon prensipleri, egzersiz fizyolojisi, protez-ortez uygulamaları, elektrofizyolojik tanı yöntemleri (EMG/NCS) ve ağrı girişimsel tedavileri konularında derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Hastanın fiziksel muayenesinin yanı sıra fonksiyonel durumunu detaylı değerlendirme, bireyselleştirilmiş rehabilitasyon planı oluşturma, multidisipliner ekibi koordine etme ve hastalarla uzun dönemli, empatik bir ilişki kurma yeteneği bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.