Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı, bebeklikten ergenlik çağına kadar olan çocuklarda böbrekler ve idrar yolları ile ilgili hastalıkların tanı, tedavi ve takibiyle ilgilenen özel bir tıp uzmanlık alanıdır. Böbrekler, vücuttaki atık maddeleri süzerek idrar oluşumunu sağlayan, kan basıncını düzenleyen ve bazı hormonları üreten hayati organlardır. Çocukların böbrekleri, yetişkinlerden farklı bir gelişim gösterir ve kendine özgü doğumsal veya sonradan gelişen rahatsızlıklara yatkın olabilir. Çocuk nefroloji uzmanları, minik hastaların böbrek sağlığını koruyarak, onların sağlıklı büyümelerini ve yaşam kalitelerini sürdürmelerini hedefler.
- Doç. Dr. Hülya NALÇACIOĞLU (Bilim Dalı Başkanı)
- Dr. Öğr. Üyesi Demet TEKCAN
- Kapsamlı Böbrek Fonksiyonu Değerlendirmesi ve Gelişim Takibi
- Kronik Böbrek Hastalığı Yönetimi ve İlerlemenin Yavaşlatılması
- Diyaliz ve Böbrek Nakli Süreçlerinin Yönetimi
- Multidisipliner İşbirliği ve Aile Eğitimi
Bu bilim dalı, geniş bir yelpazede böbrek ve idrar yolu sorunlarıyla ilgilenir:
İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): Çocukluk çağının en sık görülen enfeksiyonlarından biri olan idrar yolu enfeksiyonlarının tanısı, tedavisi ve tekrarlamasını önleyici yaklaşımlar. Özellikle sık tekrarlayan İYE’lerde altta yatan böbrek anomalilerinin araştırılması.
Vezikoüreteral Reflü (VUR): İdrarın mesaneden böbreklere geri kaçması durumu olan VUR’un tanısı, derecesinin belirlenmesi ve böbrek hasarını önlemeye yönelik takip veya tedavi (ilaç, cerrahi koordinasyon).
Hidronefroz (Böbrek Büyümesi): Böbrekte idrarın birikmesi sonucu oluşan şişliğin nedeninin (tıkanıklık, darlık) araştırılması, takibi ve gerektiğinde cerrahi müdahale planlaması. Bu durum anne karnında fetal ultrasonla tespit edilebilir.
Glomerüler Hastalıklar (Böbrek İltihabı): Nefrit veya nefrotik sendrom gibi böbrek süzgeçlerinde (glomerüllerde) hasara yol açan ve protein kaçağı, ödem, kan basıncı yüksekliği ile seyreden hastalıkların tanısı, biyopsi ile kesin tanı ve tedavisi.
Kronik Böbrek Yetmezliği: Böbreklerin zamanla işlevini kaybetmesi durumunun tanısı, ilerlemesinin yavaşlatılması, komplikasyonların yönetimi ve diyaliz (periton diyalizi, hemodiyaliz) veya böbrek nakli gibi nihai tedavi seçeneklerinin planlanması.
Akut Böbrek Hasarı (Akut Böbrek Yetmezliği): Ani gelişen böbrek fonksiyonu kaybının nedeninin araştırılması, tedavisi ve gerektiğinde geçici diyaliz desteği.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Çocuk ve ergenlerde yüksek tansiyonun böbrek kökenli nedenlerinin araştırılması ve tedavisinin planlanması.
Böbrek Taşları: Çocuklarda görülen böbrek taşlarının tanısı, tedavisi ve tekrarlamasını önlemeye yönelik metabolik araştırmalar.
Tüpüler Böbrek Hastalıkları: Böbrek tübüllerinin işlev bozukluğuna bağlı asit-baz dengesizlikleri, elektrolit bozuklukları (potasyum, kalsiyum, fosfor) gibi durumların tanısı ve tedavisi.
Genetik Böbrek Hastalıkları: Alport sendromu, Polikistik Böbrek Hastalığı gibi kalıtsal böbrek hastalıklarının tanısı ve takibi.
Bu uzmanlık alanı, çocukların sağlıklı büyümesi, gelişmesi ve uzun vadeli böbrek sağlığı için hayati bir rol oynar:
Böbrek Gelişimi ve Hassasiyeti: Çocukların böbrekleri hala gelişme aşamasındadır ve yetişkin böbreklerinden farklı çalışır. Enfeksiyonlara veya diğer hasarlara karşı daha savunmasız olabilirler. Çocuk nefroloji uzmanları, bu gelişimsel özellikleri dikkate alarak uygun tedavi ve koruyucu stratejiler uygular.
Erken Tanı ile Kalıcı Hasarı Önleme: Birçok böbrek hastalığı, erken teşhis edilip tedavi edilmezse kalıcı böbrek hasarına ve kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir. Erken müdahale, böbrek fonksiyonlarının korunması ve çocuğun diyalize veya nakile ihtiyaç duymasının önlenmesi için kritik öneme sahiptir.
Büyüme ve Gelişme Üzerindeki Etki: Böbrek hastalıkları, çocuğun büyümesini, beslenmesini, kemik sağlığını ve genel gelişimini olumsuz etkileyebilir. Etkili tedavi, çocuğun normal bir yaşam sürmesine ve potansiyeline ulaşmasına yardımcı olur.
Uzun Dönem Yönetim: Kronik böbrek yetmezliği gibi durumlar, yaşam boyu düzenli takip, diyet kısıtlamaları ve ilaç yönetimi gerektirir. Çocuk nefroloji uzmanları, bu uzun soluklu süreci yönetir ve çocukların yaşam kalitesini optimize eder.
Hayat Kurtarıcı Tedaviler: Diyaliz ve böbrek nakli gibi hayat kurtarıcı tedavilerin planlanması ve yönetimi, bu uzmanlık alanının en kritik sorumluluklarından biridir.
Çocuk Nefroloji uzmanı, tıp fakültesini bitirdikten sonra Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlığını tamamlamış ve ardından Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalında ek bir yan dal uzmanlık eğitimi (yaklaşık 3 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine çocukların böbrek anatomisi, fizyolojisi, hastalıkları, diyaliz ve nakil süreçleri konusunda derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Detaylı laboratuvar verisi yorumlama, uzun dönemli takip, ailelerle empatik iletişim ve multidisipliner ekip çalışmasına yatkınlık bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Kapsamlı Böbrek Fonksiyonu Değerlendirmesi ve Gelişim Takibi
Çocuk Nefrolojisi hizmetlerinin temelinde kapsamlı böbrek fonksiyonu değerlendirmesi ve çocuğun büyüme-gelişiminin sürekli takibi yatar. Uzmanlar, idrar tahlilleri, kan testleri (kreatinin, BUN, elektrolitler), böbrek ultrasonografisi ve gerektiğinde böbrek biyopsisi gibi yöntemlerle böbreklerin çalışma kapasitesini ve hasar derecesini detaylıca inceler. Böbrek hastalıkları büyüme geriliğine yol açabileceğinden, çocuğun boy-kilo gelişimi yakından izlenir ve beslenme durumu optimize edilerek normal gelişimini sürdürmesi hedeflenir.
Kronik Böbrek Hastalığı Yönetimi ve İlerlemenin Yavaşlatılması
Bu hizmetler, kronik böbrek hastalıklarının (KBH) uzun dönemli yönetimine ve ilerlemenin yavaşlatılmasına odaklanır. Çocuk Nefrolojisi, KBH tanısı almış çocuklarda böbrek fonksiyonlarının korunması, diyalize veya nakile geçişin olabildiğince ertelenmesi için tansiyon kontrolü, protein kısıtlamalı diyetler, vitamin D ve demir takviyeleri gibi stratejiler uygular. Hastalığın seyrini yakından takip ederek olası komplikasyonları (kemik hastalıkları, anemi) önlemeye veya tedavi etmeye çalışır. Amaç, çocuğun yaşam kalitesini en üst düzeyde tutmaktır.
Diyaliz ve Böbrek Nakli Süreçlerinin Yönetimi
Çocuk Nefrolojisi hizmetleri, ileri düzey böbrek yetmezliği olan çocuklarda diyaliz ve böbrek nakli süreçlerinin yönetiminde hayati bir rol oynar. Böbrekler işlevini tamamen kaybettiğinde, periton diyalizi veya hemodiyaliz gibi diyaliz yöntemlerinin başlatılması ve takip edilmesi, uzmanlık ve titizlik gerektiren süreçlerdir. Çocuk nefroloji uzmanları, aynı zamanda böbrek nakli adaylarının değerlendirilmesi, nakil öncesi ve sonrası bakımları ile organ reddini önlemeye yönelik ilaç tedavilerinin planlanması ve takibi konusunda merkezi bir koordinatörlük görevi üstlenirler.
Multidisipliner İşbirliği ve Aile Eğitimi
Bu anabilim dalı, güçlü bir multidisipliner işbirliği ve ailelerin kapsamlı eğitimi gerektirir. Böbrek hastalıkları genellikle diğer organ sistemlerini de etkileyebilir; bu nedenle çocuk nefroloji uzmanları; çocuk cerrahları, çocuk ürologları, diyetisyenler, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları ve nakil koordinatörleri gibi farklı disiplinlerden uzmanlarla yakın iş birliği içinde çalışır. Ailelerin, çocuğun diyeti, ilaçları, semptom takibi ve acil durumlar hakkında detaylı bilgi sahibi olmaları hayati önem taşır. Uzmanlar, aileleri eğiterek ve destekleyerek, hastalığın günlük yaşamdaki yönetiminde aktif rol almalarını sağlarlar.
- Poliklinik Sekreterliği : 3726
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41