Tarihçesi
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ağustos 2003’te kurulmuştur. Çocuk ve ergen ruh sağlığı, bebek-çocuk ve ergenlerin duygusal, davranışsal ve zihinsel sağlıklarını anlamayı ve tedavi etmeyi amaçlayan bir alandır.
Bölümümüzde çocuk ve genç bireylerin sağlıklı gelişimlerini desteklemek ve yaşamlarında karşılaştıkları psikolojik zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için yapılan klinik faaliyetlerle birlikte eğitim ve araştırma faaliyetleri de yürütülmektedir. Bölümümüzde Nisan 2006 TUS döneminde ilk araştırma görevlisinin katılımı ile aktif olarak çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlık eğitimi verilmeye başlanmış olup, şimdiye kadar 24 uzman hekim mezun olmuştur.
Bölümümüzde anabilim dalı başkanı olarak görev yapmakta olan Prof. Dr. Koray M.Z. KARABEKİROĞLU ile birlikte Prof. Dr. Gökçe Nur SAY, Doç. Dr. Yusuf Yasin GÜMÜŞ, Doç. Dr. Miraç Barış USTA olmak üzere 4 öğretim üyesi ve 13 asistan hekim görev yapmaktadır.
- Gelişimsel Yaklaşım ve Kapsamlı Değerlendirme
- Aile Merkezli ve Sistemik Bakış Açısı
- Çok Yöntemli Tedavi ve Bireyselleştirilmiş Planlama
- Erken Müdahale ve Uzun Dönem Takip Odaklılığı
Yıl boyunca salı ve cuma günleri öğretim üyeleri, asistanlar ve tıp öğrencilerinin katılımı ile eğitici konferanslar ve makale saatleri düzenlenmektedir.
1. Yıl Asistanı:
Çocuk Psikiyatrisi asistanı ilk iki yıl içinde bir yıl süreyle Psikiyatrisi AD rotasyonunda görevlidir. Birinci yıl asistanları Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi kliniğinde ve Psikiyatri servisinde ve daha sonra da polikliniğinde öykü alma, tanı, tedavi ve hasta izleminden sorumludurlar.
2. Yıl Asistanı:
Asistanlar hasta değerlendirilmesi, tanı, tedavi ve izleminden sorumludurlar. Yine diğer bölümlerden istenen konsültasyonların değerlendirilmesinden sorumludurlar. Poliklinik hastaları ve konsültasyon istenen hastalar için gerektiğinde süpervizyon alırlar.
3. Yıl Asistanı:
Uzmanlık eğitiminin üçüncü ya da dördüncü yılında asistanlar Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD’da 3 aylık Çocuk Nörolojisi rotasyonunu yaparlar. Burada çocuk nörolojisi hastalarının muayene, tanı, ayırıcı tanı ve tedavisinden sorumludurlar. Uzmanlık tezlerine üçüncü yıl içinde başlarlar.
4. Yıl Asistanı:
O.M.Ü. öğretim üyelerinin gözetimi altında, asistanlar bütün Çocuk Psikiyatrisi AD kliniğinin aktivitelerinin izlenmesinden sorumludurlar. Eğitimin son yılında, asistanlar poliklinikte ayaktan, serviste yatan ve konsültasyon hastaların takibinde tüm sorumlulukları yüklenirler. Ayrıca kıdemsiz asistanların ve tıp öğrencilerinin eğitim sürecine katkıda bulunurlar.
Poliklinik Hizmetleri
Anabilim dalımız 3 adet genel, 1 adet ÇÖZGER (Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu) ve 3 adet öğretim üyesi polikliniği ile 0-18 yaş arası çocuk ve gençlere hizmet vermektedir. Genel polikliniklerimizde danışanlar yaklaşık yarım saat kadar süren bir değerlendirmeye alınmakta ve gerekli görülen durumlarda hastanın değerlendirmesi danışman öğretim üyesi ile birlikte yapılmaktadır.
Kliniğimizde değerlendirilmesi yapılan başlıca sorun alanları
Gelişimsel gerilikler (zihinsel, konuşma, sosyal beceriler vb.)
Konuşma bozuklukları (kekemelik, artikülasyon bozukluğu vb.)
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Otizm spektrum bozuklukları
Öğrenme bozuklukları (disleksi, diskalkuli, disgrafi)
Depresyon, bipolar bozukluk (ilişkili olabilen intihar düşünceleri, kendine zarar verme)
Kaygı (anksiyete) bozuklukları (yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, sosyal fobi,özgül fobiler vb.)
Uyku sorunları (gece terörü, kâbus bozukluğu, uyur gezerlik vb.)
Obsesif kompulsif bozukluk (ilişkili trikotillomani, beden dismorfik bozukluğu vb.)
Tik bozuklukları (Tourette Sendromu)
Ruhsal travmaya bağlı bozukluklar
Çocuk ihmal ve istismarı
Psikotik bozukluklar
Kişilik sorunları
Döneme özgü sorunlar (ergenlik, kimlik sorunları vb.)
Aile içi ilişki sorunları
Davranış bozuklukları
Adli değerlendirmeler
Beslenme ve yeme bozuklukları
İdrar – kaka kaçırma sorunları
Tıbbi nedenlerle açıklanamayan baş ağrısı, karın ağrısı gibi bedensel şikayetler.
Yataklı Servis Hizmetleri
Anabilim dalımıza ait yataklı servis bulunmamaktadır. Yatış yapılması gereken hastalar yetişkin psikiyatri bölümüne yatırılarak takip ve tedavi edilmektedir.
Psikometrik Ölçme ve Değerlendirme
Kliniğimizde en çok kullanılan psikometrik değerlendirme ölçme araçları Denver II Gelişimsel Tarama Testi ile Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeğidir (WISC-R).
Çocukların gelişim süreçlerinin psikometrik olarak izlenmesi, normalden sapmaların erken tanınabilmesi için önemlidir. Denver II Gelişimsel Tarama Testi, 0-6 yaş grubu çocuklarda olası gelişimsel gecikmeleri belirlemek amaçlı kullanılan bir değerlendirme aracıdır. Uygulanma amacı, gelişim geriliğini belirleyerek çocuğun erken tanı ve tedavi olanaklarından yararlanmasını sağlamaktır.
Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği (WISC-R) zekâ düzeyinin belirlenmesinde önemli bir değerlendirme aracı olarak 6-16 yaş grubunda kullanılmaktadır.
Bu anabilim dalı, geniş bir yelpazede ruhsal ve davranışsal sorunlara odaklanır:
Gelişimsel Bozukluklar: Otizm spektrum bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), öğrenme güçlükleri gibi gelişimsel sorunların tanısı, tedavisi ve yönetimi. Bu durumlar, çocuğun akademik, sosyal ve günlük yaşam becerilerini etkileyebilir.
Duygu Durum Bozuklukları: Çocukluk ve ergenlikte görülen depresyon, kaygı bozuklukları (ayrılık anksiyetesi, sosyal fobi, yaygın anksiyete), panik bozukluk ve obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi sorunların tanısı ve tedavisi.
Davranış Bozuklukları: Karşıt gelme bozukluğu, davranım bozukluğu gibi saldırganlık, öfke patlamaları, kurallara uymama gibi davranışsal sorunların değerlendirilmesi ve yönetimi.
Psikotik Bozukluklar: Şizofreni gibi nadir görülen ancak ciddi ruhsal bozuklukların erken tanısı ve tedavisi.
Travma ve Stresle İlişkili Bozukluklar: İstismar, kayıp, doğal afetler veya şiddet gibi travmatik olaylar sonrası ortaya çıkan travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve adaptasyon bozukluklarının tedavisi.
Yeme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza gibi çocuk ve ergenlerde görülen yeme bozukluklarının multidisipliner yaklaşımla tedavisi.
Uyku Bozuklukları: Çocuk ve ergenlerde görülen uyku sorunlarının (insomnia, parasomniler) değerlendirilmesi ve yönetimi.
Çözülme (Disosiyatif) Bozukluklar: Travmatik deneyimler sonucu ortaya çıkabilen kimlik veya hafıza ile ilgili sorunların tanısı ve tedavisi.
Bu uzmanlık alanı, çocuk ve ergenlerin genel sağlığı ve gelecekteki gelişimleri için hayati bir rol oynar:
Erken Müdahale: Ruhsal sorunların erken yaşta tanılanması ve tedavi edilmesi, çocuğun sağlıklı gelişimini destekler ve ileriki yaşlarda daha ciddi sorunların ortaya çıkmasını engeller. Erken müdahale, uzun vadeli başarı için anahtardır.
Gelişimsel Özellikler: Çocuklar ve ergenler, yetişkinlerden farklı bir bilişsel, duygusal ve sosyal gelişim sürecindedir. Ruhsal sorunlar kendilerini farklı şekillerde gösterebilir. Bu uzmanlık alanı, bu gelişimsel özellikleri dikkate alarak doğru tanı ve tedavi yaklaşımları geliştirir.
Ailenin Rolü: Çocuk ve ergenlerin ruhsal sağlığı, aile dinamiklerinden büyük ölçüde etkilenir. Bu alandaki uzmanlar, sadece çocukla değil, ailesiyle de çalışarak aile içi iletişimi güçlendirmeyi ve destekleyici bir ortam yaratmayı hedefler.
Yaşam Kalitesi ve Akademik Başarı: Ruhsal sorunlar, çocuğun akademik başarısını, sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Tedavi, bu alanlarda iyileşme sağlayarak çocuğun potansiyeline ulaşmasına yardımcı olur.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı (Çocuk Psikiyatristi), tıp fakültesini bitirdikten sonra Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları alanında 4 yıl süren kapsamlı bir uzmanlık eğitimi almış hekimdir. Bu eğitim, kendilerine çocuk ve ergenlerin nörogelişimsel, bilişsel, duygusal ve davranışsal özelliklerini anlama, bu alandaki bozuklukları tanılama ve tedavi etme becerisi kazandırır. Çocuklarla iletişim kurma, ailelerle iş birliği yapma ve sabırlı olma bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Gelişimsel Yaklaşım ve Kapsamlı Değerlendirme
Bu alandaki hizmetler, çocuğun yaşa özgü gelişimsel özelliklerini dikkate alan kapsamlı bir değerlendirme ile başlar. Tanı süreci, sadece belirtilere odaklanmaz; çocuğun yaşına, gelişim düzeyine, okul performansına, sosyal ilişkilerine ve aile dinamiklerine bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşılır. Gelişim testleri, gözlem, ebeveyn ve öğretmen görüşmeleri gibi çeşitli yöntemler kullanılarak, sorunun kökenleri ve çocuğun güçlü yanları derinlemesine anlaşılmaya çalışılır. Bu yaklaşım, sadece mevcut semptomları değil, çocuğun genel gelişimini ve gelecekteki potansiyelini de desteklemeyi hedefler.
Aile Merkezli ve Sistemik Bakış Açısı
Çocuk ve ergen ruh sağlığı hizmetleri, aile merkezli ve sistemik bir bakış açısıyla yürütülür. Çocuk, bir aile sistemi içinde büyür ve gelişir; dolayısıyla çocuğun yaşadığı sorunlar genellikle aile içi ilişkilerden, iletişimden veya aile stres faktörlerinden etkilenir. Tedavi planlamasında aile bireyleri aktif olarak sürece dahil edilir, aile içi dinamikler değerlendirilir ve aileye yönelik danışmanlık ve eğitimler sağlanır. Bu yaklaşım, sadece çocuğa değil, ailenin genel sağlığına ve işlevselliğine de odaklanarak kalıcı çözümler üretmeyi amaçlar.
Çok Yöntemli Tedavi ve Bireyselleştirilmiş Planlama
Bu uzmanlık alanı, çok çeşitli tedavi yöntemlerini kullanarak bireyselleştirilmiş planlama yapar. Çocuk ve ergenlerde tek bir tedavi yöntemi yerine, psikoterapi (bilişsel davranışçı terapi, oyun terapisi, aile terapisi vb.), ilaç tedavisi, gelişimsel destek programları, özel eğitim ve okul danışmanlığı gibi farklı yaklaşımlar bir arada kullanılabilir. Her çocuğun ihtiyacı farklı olduğundan, tedavi planı çocuğun yaşına, tanısına, gelişim düzeyine ve ailesinin özelliklerine göre özelleştirilir. Amaç, en uygun ve etkili kombinasyonu bularak çocuğun iyileşmesini sağlamaktır.
Erken Müdahale ve Uzun Dönem Takip Odaklılığı
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları hizmetleri, ruhsal sorunlara erken müdahale ve uzun dönem takip odaklıdır. Çocukluk ve ergenlik dönemi, ruhsal bozuklukların başlangıç yaşı için kritik bir dönemdir. Sorunların erken tespiti ve tedavi edilmesi, çocuğun ileriki yaşamında daha ciddi problemlerle karşılaşma riskini önemli ölçüde azaltır. Ayrıca, tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve nüksleri önlemek amacıyla uzun süreli takip randevuları düzenlenir. Bu süreklilik, çocuğun sağlıklı gelişimini güvence altına almayı ve potansiyeline ulaşmasını sağlamayı hedefler.
- Poliklinik Sekreteri: 3696
- Departman Sekreteri: 3696
- Servis Sekreteri: 2422
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41
