Çocuklar, erişkinlerin küçük bir kopyası değildir. Çocuk hastalardaki üriner ve genital sistem patolojilerinin tamamen farklı bir yaklaşım gerektirmesi, sadece bu hastalar ile ilgilenen uzmanlara olan ihtiyaç ve ayrıca bu hastalıkların tanı, takip ve tedavisi için özel bir eğitim alınması gerekliliği nedeni ile, tüm gelişmiş ülke üniversitelerindeki seyre paralel olarak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji ve Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalları çatısı altında Çocuk Ürolojisi uzmanlık eğitimi verilmeye başlanmıştır.
Çocuk Ürolojisi, anne karnından başlamak üzere, yenidoğan, infant, bebekler ve 18 yaşının altındaki çocuklarda görülebilen doğuştan (konjenital) ya da sonradan gelişen (akkiz:edinsel) üriner ve genital sisteme ait hastalıklar ve bunların tedavisi ile ilgilenen ayrı bir üst uzmanlık (ihtisas) alanı olup, hastaların bu konuda uzmanlaşmış hekimler (ÇOCUK ÜROLOGLARI) tarafından takip ve tedavi edilmeleri gerekir.
Doğum öncesi anneye yapılan ultrasonda bebekte böbrek, mesane, idrar yolları, ve cinsel organlarla ilgili bozuklukların saptanabilmektedir. Her 100 gebenin 1’ inde anne karnındaki fetusta böbrekte genişleme saptanmaktadır. Bu hastalıkların tanı ve takibi son derece önemlidir. Yapılan tetkiklerde böbrek veya idrar yollarında anomali saptanması ( böbrek kistleri,yapışık böbrekler…), böbrek veya idrar yolları iltihaplanması, böbrek veya idrar yollarında taş hastalığı Çocuk Üroloji’ sinin öncelikli olarak ilgilendiği hastalıklardandır.
Üriner sistemin doğumsal anomalileri (vezikoüreteral reflü, üreteropelvik darlıklar, penis ve üretra anomalileri, testis anomalileri), idrar kaçırma (gece uykuda işeme veya gündüz altına ıslatma ) sık tekrarlayan enfeksiyonlar, sık sık idrara çıkma, aniden idrara çıkma hissi, mesanenin doğuştan açık olması ( ekstrofi vesica) , yenidoğan bebeklikten itibaren işeme güçlüğü, damla damla işeme gibi işeme bozuklukları, spina bfida (bel bölgesinde deride leke, gamze, kıllı lezyon) nörojen mesaneye yönelik medikal ve cerrahi tedaviler Çocuk Ürolojisi bölümünün görevlerindendir.
Bu hastalıklara örnek olarak Hidrosel ve Kordon kisti, İnmemiş testis, Sünnet, Testis ve torbaların acil halleri (Akut skrotum ve Testis torsiyonu) ile Hipospadias verilebilir. Hipospadias’ın (doğuştan idrar çıkış deliğinin normal yerinden daha aşağıda olması, Peygamber sünneti) cerrahi onarımı Çocuk Ürolojisi bölümünün özel ilgili alanlarından biridir. Hipospadias’ın hem birincil onarımı hem de daha önce ameliyat edilmiş ancak sonuç alınamamış vakaların cerrahi tedavisi de yapılabilmektedir. Bunun dışında Epispadias dediğimiz penisin karına bakan yüzünde olan işeme deliği rahatsızlığı, sünnet hataları, peniste şekil bozukluğu,eğrilik ve ya anormal görünüm olması, penis altındaki yumurta torbasında (skrotum) anormal görünüm,şişlik,kızarıklık olması Çocuk Ürolojisi’ nin ilgilendiği ve tedavi ettiği diğer hastalıklardır.
- Prof. Dr. Şaban SARIKAYA (Bilim Dalı Başkanı)
- Doğumsal ve Gelişimsel Ürolojik Anomalilerin Erken Tanı ve Cerrahi Düzeltilmesi
- Çocuklara Özel İşeme Bozuklukları ve Nörojen Mesane Yönetimi
- Çocuk Odaklı Tanı ve Tedavi Yaklaşımları ile Radyasyon Optimizasyonu
- Multidisipliner Pediatrik Ekip İşbirliği ve Uzun Dönemli Takip
Bu bilim dalı, çocukların özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış çeşitli tanı ve tedavi yöntemlerini içerir:
Doğumsal Üriner Sistem Anomalileri:
Vezikoüreteral Reflü (VUR): İdrarın mesaneden böbreklere geri kaçması durumu. Tanı, izlem ve gerektiğinde endoskopik (Deflux enjeksiyonu) veya açık cerrahi düzeltme.
Üreteropelvik Bileşke Darlığı (UPJ Obstrüksiyonu): Böbrekten çıkan idrar kanalının (üreter) başlangıcındaki darlık. Tanı ve cerrahi düzeltme (piyeloplasti).
Üreterovesikal Bileşke Darlığı (UVJ Obstrüksiyonu) / Megaüreter: Üreterin mesaneye girdiği yerdeki darlık veya üreterin aşırı genişlemesi. Tanı, izlem ve cerrahi düzeltme.
Posterior Üretral Valv (PUV): Erkek bebeklerde idrar yolunda doğuştan olan ve idrar akışını engelleyen bir kapakçık. Acil tanı ve endoskopik cerrahi düzeltme.
Ektopik Üreter: Üreterin mesanenin normal yerine değil, başka bir yere açılması. Tanı ve cerrahi düzeltme.
Doğumsal Genital Anomaliler (Erkek Çocuklarda):
Hipospadias: Üretra (idrarın dışarı aktığı kanal) açıklığının penisin ucunda değil, daha aşağıda olması. Cerrahi düzeltme.
İnmemiş Testis (Kriptorşidizm): Testislerin doğumda torbaya (skrotum) inmemiş olması. Medikal izlem ve gerektiğinde cerrahi (orşiopeksi).
Hidrosel / İnguinal Herni (Kasık Fıtığı): Skrotumda sıvı birikimi veya bağırsakların kasıktan fıtıklaşması. Tanı ve cerrahi düzeltme.
Varikosel: Testisin etrafındaki damarların genişlemesi, ergenlik çağında testis gelişimini veya ileride kısırlığı etkileyebilir. Tanı, izlem ve gerektiğinde cerrahi.
İşeme Bozuklukları:
Enürezis Noktürna (Gece İşemesi): Gece yatak ıslatma. Tanı, medikal tedavi (ilaç), alarm tedavisi ve davranışsal terapiler.
Gündüz İşeme Bozuklukları: Sık idrara çıkma, ani sıkışma, idrar kaçırma, işeme sırasında zorlanma gibi sorunlar. Ürodinamik incelemeler ve tedavi.
Nörojen Mesane: Omurilikteki veya sinir sistemindeki sorunlara bağlı mesane fonksiyon bozuklukları (örn. spina bifida). Tanı, izlem ve yönetimi (ilaç, aralıklı kateterizasyon, cerrahi).
Çocukluk Çağı Üriner Sistem Taş Hastalıkları:
Çocuklarda böbrek, üreter ve mesane taşlarının tanısı ve tedavisi. Tedavi yöntemleri yetişkinlere benzer şekilde ESWL, üreteroskopi (URS), perkütan nefrolitotomi (PCNL) veya açık cerrahidir ancak çocuklara özel cihaz ve teknikler kullanılır.
Çocukluk Çağı Üriner Sistem Enfeksiyonları (İYE):
Tekrarlayan veya komplike idrar yolu enfeksiyonlarının tanısı, tedavisi ve altta yatan anatomik/fonksiyonel nedenlerin araştırılması.
Çocukluk Çağı Ürolojik Kanserler:
Böbrek tümörleri (örn: Wilms tümörü), testis tümörleri gibi çocukluk çağına özgü ürolojik kanserlerin tanı, cerrahi tedavisi ve multidisipliner yaklaşımla takibi.
Minimal İnvaziv Cerrahi:
Laparoskopik ve robotik cerrahi tekniklerin çocuk ürolojik ameliyatlarında (örn. inmemiş testis, pyeloplasti, nefrektomi) kullanılması.
Bu uzmanlık alanı, çocukların özel fizyolojileri ve gelecekteki sağlıkları üzerindeki etkileri nedeniyle büyük önem taşır:
Böbrek Sağlığının Korunması: Doğumsal veya edinsel ürolojik sorunların erken tanısı ve tedavisi, çocuklarda böbrek yetmezliği gelişimini önlemede ve böbrek fonksiyonlarını korumada hayati öneme sahiptir.
Normal Gelişim ve Fonksiyon: Hipospadias, inmemiş testis gibi doğumsal genital anomalilerin düzeltilmesi, çocuğun normal anatomik yapısına kavuşmasını ve ileriki yaşlarda üreme ve cinsel fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini sağlar.
Yaşam Kalitesinin Artırılması: İşeme bozuklukları (gece/gündüz işemesi) gibi sorunlar çocukların özgüvenini ve sosyal gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu sorunların çözümü, çocukların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır.
Radyasyondan Koruma: Çocukların radyasyona karşı daha hassas olması nedeniyle, çocuk ürologları, tanısal görüntülemede radyasyonsuz yöntemleri (ultrasonografi) veya düşük doz protokollerini tercih ederler.
Çocuk Odaklı Yaklaşım: Çocuklarla iletişim kurma, onların kaygılarını azaltma ve tedavi sürecine uyumlarını sağlama konusunda özel becerilere sahip olmaları, hem aile hem de çocuk için daha rahat bir deneyim sunar.
Minimal İnvaziv Seçenekler: Çocuklarda da laparoskopik ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv yaklaşımların kullanılması, daha küçük kesiler, daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süreleri sağlar.
Multidisipliner Yaklaşım: Çocuk doktorları, çocuk cerrahları, çocuk nefroloji uzmanları ve diğer pediatrik yan dal uzmanlarıyla yakın işbirliği içinde çalışarak bütüncül bir tanı ve tedavi süreci sunar.
Çocuk Ürolojisi uzmanı, tıp fakültesini bitirdikten sonra Üroloji Anabilim Dalında uzmanlığını tamamlamış ve ardından Çocuk Ürolojisi Bilim Dalında ek bir yan dal uzmanlık eğitimi (genellikle 2 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine çocukların üriner ve genital sistemlerinin gelişimsel anatomisi ve fizyolojisi, çocukluk çağına özgü ürolojik hastalıklar (doğumsal anomaliler, işeme bozuklukları, taş hastalıkları, tümörler, enfeksiyonlar), çocuklarda medikal ve cerrahi tedavi prensipleri, çocuklara özel endoskopik ve minimal invaziv cerrahi teknikler, pediatrik ürodinami ve radyasyon güvenliği konularında derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Çocuklarla iletişim kurma ve onların güvenini kazanma, ailelere hastalığı ve tedavi seçeneklerini açıklama, hassas cerrahi beceri, uzun dönemli takip planlama ve diğer çocuk sağlığı uzmanlarıyla etkin işbirliği yapma yeteneği bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Doğumsal ve Gelişimsel Ürolojik Anomalilerin Erken Tanı ve Cerrahi Düzeltilmesi
Çocuk Ürolojisi hizmetlerinin temelinde, bebek ve çocuklarda doğuştan gelen veya gelişim sürecinde ortaya çıkan üriner sistem (böbrekler, üreterler, mesane, üretra) ve erkek genital sistem anomalilerinin erken ve doğru tanısının konulması ile uygun cerrahi düzeltmelerin yapılması yatar. Vezikoüreteral reflü (VUR), üreteropelvik bileşke darlığı, hipospadias ve inmemiş testis gibi durumlar, çocuğun normal gelişimi, böbrek fonksiyonlarının korunması ve ilerideki üreme sağlığı için kritik öneme sahiptir. Çocuk ürologları, bu anomalileri detaylı görüntüleme yöntemleri (ultrasonografi, voiding sistoüretrografi) ile saptar ve açık cerrahinin yanı sıra, kapalı (endoskopik), laparoskopik ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv teknikleri de kullanarak en uygun ve hassas düzeltmeleri gerçekleştirirler.
Çocuklara Özel İşeme Bozuklukları ve Nörojen Mesane Yönetimi
Bu hizmetler, çocukluk çağında sıkça görülen işeme bozukluklarının (gece işemesi – enürezis nokturna, gündüz idrar kaçırma, sık idrara çıkma) kapsamlı değerlendirmesini ve tedavisini kapsar. Çocuk ürologları, bu durumların altında yatan fizyolojik ve psikolojik nedenleri araştırmak için detaylı öykü, fizik muayene ve ürodinamik çalışmalar gibi özel testler kullanırlar. Tedavi yaklaşımları arasında davranışsal terapiler, ilaç tedavisi, alarm terapisi ve pelvik taban egzersizleri bulunur. Ayrıca, spina bifida veya diğer nörolojik durumlar nedeniyle mesane fonksiyonu bozulan çocuklarda görülen nörojen mesanenin uzun dönemli takibi, medikal yönetimi (ilaçlar, aralıklı kateterizasyon) ve gerektiğinde cerrahi girişimler (mesane büyütme, üreter reimplantasyonu) bu uzmanlık alanının önemli bir parçasıdır.
Çocuk Odaklı Tanı ve Tedavi Yaklaşımları ile Radyasyon Optimizasyonu
Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı, tanı ve tedavi süreçlerinde çocukların fiziksel ve psikolojik hassasiyetlerine özel bir vurgu yapar. Görüntüleme yöntemleri seçilirken, radyasyon dozunun minimize edildiği (ALARA prensibi) veya radyasyon içermeyen (Ultrasonografi) teknikler önceliklidir. Çocuklarla iletişim kurma, onların ve ailelerinin kaygılarını anlama ve azaltma konusunda uzmanlık gereklidir. Gerekli durumlarda sedasyon veya anestezi ile güvenli bir ortam sağlanır. Cerrahi yaklaşımlar da çocuğun gelişimini ve ilerideki fonksiyonunu olumsuz etkilemeyecek şekilde planlanır, daha küçük kesilerle ve daha hızlı iyileşme süreleriyle sonuçlanan minimal invaziv yöntemler tercih edilir.
Multidisipliner Pediatrik Ekip İşbirliği ve Uzun Dönemli Takip
Bu bilim dalı, çocukların karmaşık ürolojik sorunlarının yönetimi için güçlü bir multidisipliner işbirliği gerektirir. Çocuk Ürologları; çocuk doktorları (pediatristler), çocuk cerrahları, çocuk nefroloji uzmanları, çocuk radyologları, çocuk psikologları ve diğer ilgili branşlarla yakın bir ekip olarak çalışırlar. Özellikle doğumsal anomalisi olan veya kronik ürolojik hastalığı olan çocukların uzun dönemli takip ve yönetimini üstlenerek, böbrek fonksiyonlarının korunmasını, enfeksiyonların önlenmesini ve çocuğun sağlıklı gelişimini sağlarlar. Bu bütüncül ve koordineli yaklaşım, hastaların sadece mevcut sorunlarının çözülmesini değil, aynı zamanda gelecekteki sağlık ve yaşam kalitelerinin de güvence altına alınmasını hedefler.
- Poliklinik Sekreterliği : 2848
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Üroloji Bilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41
