Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 1977 yılında Prof. Dr. Fuat Aziz Göksel tarafından kurulmuştur. Şimdiye kadar anabilim dalı başkanlığı görevini sırasıyla Prof. Dr. Fuat Aziz Göksel, Prof. Dr. Aysen ÖZKAN ve Prof. Dr. Ahmet Rifat ŞAHİN, Prof. Dr. Ömer BÖKE yapmıştır. Prof. Dr. Ömer BÖKE halen anabilim dalı başkanlığı görevini yürütmektedir. Bugüne kadar 52 uzmanlık öğrencisi eğitimlerini tamamlamıştır. Halen anabilim dalımızda dört profesör ve iki doçent olmak üzere toplam altı öğretim üyesi görev yapmaktadır.
Bölümde yatan hastaların tedavi edildiği servis bölümü ve ayaktan hizmet veren poliklinik bölümü olmak üzere iki birim bulunmaktadır.
Yarı açık özelliğinde olan servis bölümünde 32 yatak bulunmaktadır. Serviste bir kıdemli araştırma görevlisi denetiminde daha çok ilk yıl araştırma görevlileri çalışmakta, belli aralıklarla öğretim üyeleri servis konsültanlığı yapmaktadır. Servis kapısı kilitli ve bir güvenlik görevlisinin denetimi altındadır. Servis odaları gece yatak odası olarak kullanılırken, gündüz yaşam alanına dönüşmektedir. Ayrıca serviste geniş bir salon bulunmaktadır. Bu odada çeşitli toplantılar yapılabildiği gibi, televizyon bulunmakta ve hastaların aralarında sohbet etmesine, çeşitli oyunlar oynayabilmesine imkan sağlamaktadır. Başka bir salonda ise bir öğretmen gözetiminde çeşitli uğraşlar (örgü, mum, elişi, tahta boyama, resim çalışmaları) yapılabilmektedir. Serviste yılda yaklaşık 250 hasta yatmaktadır. Serviste gezici anestezi ekibi eşliğinde ve bu uygulama için dizayn edilmiş bir odada modifiyeelektrokonvülsif tedavi uygulanabilmektedir.
Ayaktan tedavi birimi olan bölümde ise beş ayrı odada genel poliklinik hizmeti sunulmaktadır. Aynı birimde altı öğretim üyesinin odaları bulunmaktadır. Öğretim üyeleri kendi odalarında hasta görebilmektedir. Ayaktan tedavi biriminde Cinsel İşlev Bozuklukları ve Erken Dönem Psikotik Bozukluklar alanında özel dal psikiyatri poliklinik hizmeti verilmektedir. Özel dal polikliniklerine hasta kabulü için genel polikilinik randevusu almak yeterlidir. Özel dal poliklinikleri belirli öğretim üyelerinin sorumluluğunda yürütülürken, genel poliklinik hizmetleri dönüşümlü olarak bir öğretim üyesinin danışmanlığında ve denetiminde yürütülmektedir. Hastane genelinde yatan hastalardan ilgili bölümler tarafından istenilen konsültasyonlar bir kıdemli araştırma görevlisi tarafından belli aralıklar ile değişen öğretim üyesi sorumluluğunda değerlendirilmektedir.
Klinikte bir psikolog (Arzu Alptekin Aker) çalışmaktadır. Psikolog tarafından ayaktan tedavi biriminde psikometrik değerlendirme, yataklı tedavi biriminde ise haftalık toplantılar yapılmaktadır.
Müracaat Şekli
Ayaktan tedavi birimi olan genel polikliniklerimiz randevu usulüne göre çalışmaktadır.
Özel Alan Bilgileri
Cinsel İşlev Bozuklukları Özel Dal Polikliniği: Prof. Dr. Ömer BÖKE
Erken Dönem Psikotik Bozukluklar Polikliniği: Prof. Dr. Ömer BÖKE
- Bütüncül Biyo-Psiko-Sosyal Değerlendirme ve Kişiye Özel Tedavi Planı
- Psikofarmakolojik Yönetim ve Güvenli İlaç Kullanımı
- Çeşitli Psikoterapi Uygulamaları ve Terapi Odaklı Yaklaşım
- Multidisipliner İşbirliği, Kriz Yönetimi ve Psikososyal Destek
Bu anabilim dalı, geniş bir yelpazede ruhsal ve davranışsal sağlık sorunlarıyla ilgilenir:
Duygu Durum Bozuklukları:
Depresyon: Sürekli üzüntü, ilgi kaybı, enerji düşüklüğü, uyku ve iştah değişiklikleri gibi belirtilerle seyreden klinik depresyonun tanısı, antidepresan ilaç tedavisi ve psikoterapi.
Bipolar Bozukluk (Manik-Depresif Hastalık): Manik (yüksek enerji, aşırı neşelilik) ve depresif (çökkünlük) dönemlerle seyreden duygu durum dalgalanmalarının tanısı, duygu durum dengeleyici ilaç tedavisi ve psikososyal destek.
Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, sosyal fobi, özgül fobi, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi kaygı ve korku temelli rahatsızlıkların tanısı, ilaç tedavisi ve psikoterapi (bilişsel davranışçı terapi – BDT gibi).
Psikotik Bozukluklar:
Şizofreni: Gerçeklikle bağlantının kopması (halüsinasyonlar, delüzyonlar), düşünce bozuklukları ve işlevsellikte azalmayla seyreden bozukluğun tanısı, antipsikotik ilaç tedavisi ve rehabilitasyon programları.
Bağımlılıklar: Alkol, madde (uyuşturucu), kumar, internet gibi bağımlılıkların tanısı, detoksifikasyon (arındırma), ilaç tedavisi, motivasyonel görüşme ve rehabilitasyon programları.
Yeme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza, tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi yeme davranışlarındaki ciddi bozuklukların tanısı, tıbbi takip, ilaç tedavisi ve psikoterapi.
Uyku Bozuklukları: İnsomni (uykusuzluk), aşırı uyku (hipersomni), parasomniler (uyurgezerlik) gibi uyku düzeni ve kalitesiyle ilgili sorunların tanısı ve tedavisi.
Kişilik Bozuklukları: Borderline kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu gibi kişilik yapılarındaki kalıcı ve işlev bozucu özelliklerin tanısı ve psikoterapi yaklaşımları.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), otizm spektrum bozukluğu, çocukluk çağı depresyonu ve anksiyetesi gibi çocuk ve ergenlere özgü ruhsal sorunların tanısı ve tedavisi (uzmanlaşmış psikiyatristlerce yapılır).
Demans ve Nörobilişsel Bozukluklar: Alzheimer hastalığı gibi demansların erken evrelerinde davranışsal ve psikolojik semptomların yönetimi.
Psikofarmakoloji: Ruhsal hastalıklarda kullanılan ilaçların seçimi, dozajı, yan etkileri ve etkileşimleri hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmak ve bunları yönetmek.
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), dinamik psikoterapi, destekleyici psikoterapi gibi çeşitli terapi yaklaşımlarını uygulayarak hastaların düşünce, duygu ve davranış kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olmak.
Elektrokonvülsif Tedavi (EKT): Şiddetli depresyon, mani veya psikoz gibi durumlarda, diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda kontrollü bir şekilde uygulanan güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi.
Bu uzmanlık alanı, bireylerin ruhsal sağlığını koruyarak toplumsal refaha ve yaşam kalitesine temel katkılar sağlar:
Ruhsal Hastalıkların Tanı ve Tedavisi: Ruhsal hastalıklar, fiziksel hastalıklar kadar gerçek ve yıkıcı olabilir. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, bu hastalıkların bilimsel temelli tanı ve tedavisini sağlayarak bireylerin normal işlevselliğine dönmesine yardımcı olur.
Yaşam Kalitesini Artırma: Depresyon, anksiyete veya psikoz gibi durumlar bireylerin iş, okul, sosyal ilişkiler ve genel yaşam kalitelerini ciddi şekilde düşürebilir. Ruhsal tedavi, bu alanlarda iyileşme sağlayarak daha doyurucu bir yaşam sunar.
Damgalanma ile Mücadele: Ruhsal hastalıklar üzerindeki toplumsal damgalanmanın azaltılmasına yönelik farkındalık yaratmada ve ruh sağlığı hizmetlerine erişimi kolaylaştırmada önemli rol oynar.
Biyolojik ve Psikososyal Bütünleşme: Zihin-beden ilişkisinin önemini vurgulayarak, ruhsal sorunların sadece beyin kimyasıyla değil, aynı zamanda yaşam deneyimleri, travmalar ve sosyal çevreyle de ilişkili olduğunu kabul eden bütüncül bir yaklaşım sunar.
Önleyici ve Destekleyici Rol: Ruhsal hastalıkların erken belirtilerinin tanınması, risk faktörlerinin yönetilmesi ve psikososyal destek programlarıyla koruyucu ruh sağlığı hizmeti sunar.
Toplumsal Refah: Ruhsal sağlığı iyi olan bireylerin topluma daha fazla katkı sağlaması, üretkenliklerinin artması ve suç oranlarının azalması gibi dolaylı faydaları da vardır.
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı (Psikiyatrist), tıp fakültesini bitirdikten sonra Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi (yaklaşık 4-5 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine beyin biyolojisi, nörokimya, psikofarmakoloji, psikopatoloji (ruhsal hastalıkların doğası), çeşitli ruhsal hastalıkların tanı kriterleri, psikoterapi teknikleri (bilişsel davranışçı terapi, dinamik psikoterapi, aile terapisi), çocuk ve ergen ruh sağlığı prensipleri, adli psikiyatri ve toplum ruh sağlığı konularında derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Detaylı psikiyatrik muayene yapma, zihinsel durum muayenesini uygulama, hastalarla empati kurma, hassas konuları ele alma, gizlilik prensiplerine uyma, karmaşık vaka yönetimi, uzun süreli takip ve multidisipliner ekiple işbirliği yapma yeteneği bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Bütüncül Biyo-Psiko-Sosyal Değerlendirme ve Kişiye Özel Tedavi Planı
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları hizmetlerinin temelinde, bireyin ruhsal sağlığını etkileyen biyolojik (genetik, beyin kimyası), psikolojik (düşünce kalıpları, kişilik özellikleri) ve sosyal (aile, çevre, kültür) faktörlerin bütünsel bir şekilde değerlendirilmesi yatar. Uzmanlar, hastaların detaylı öykülerini alırken, yalnızca belirtilere odaklanmak yerine, kişinin yaşam deneyimlerini, ilişkilerini ve stres faktörlerini de göz önünde bulundururlar. Bu kapsamlı değerlendirme sonucunda, depresyon, anksiyete, şizofreni gibi farklı ruhsal bozukluklara yönelik kişiye özel tedavi planları oluşturulur. Bu planlar, ilaç tedavisini (psikofarmakoloji), farklı psikoterapi türlerini ve psikososyal destek yaklaşımlarını bir araya getirebilir.
Psikofarmakolojik Yönetim ve Güvenli İlaç Kullanımı
Bu hizmetler, ruhsal hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların (antidepresanlar, antipsikotikler, duygu durum dengeleyiciler, anksiyolitikler vb.) etkin ve güvenli bir şekilde yönetilmesini kapsar. Psikiyatristler, her ilacın etki mekanizması, potansiyel yan etkileri, dozaj ayarlamaları ve diğer ilaçlarla etkileşimleri hakkında derinlemesine bilgi sahibidir. İlaç tedavisinin başlaması, sürdürülmesi ve kesilmesi süreçlerini hastanın bireysel yanıtına ve ihtiyaçlarına göre titizlikle yönetirler. Ayrıca, hastaları ilaçların faydaları ve olası yan etkileri hakkında açıkça bilgilendirerek, tedaviye uyumlarını artırmayı ve ortaya çıkabilecek sorunları erken fark etmeyi hedeflerler.
Çeşitli Psikoterapi Uygulamaları ve Terapi Odaklı Yaklaşım
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, ruhsal sorunların çözümünde ilaç tedavisine ek olarak veya tek başına, çeşitli psikoterapi yöntemlerini uygular. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeye odaklanırken; dinamik psikoterapi, bilinçdışı süreçleri ve geçmiş deneyimleri anlamaya çalışır. Destekleyici psikoterapi, hastaya duygusal destek sunar. Psikiyatristler, hastanın ihtiyacına göre uygun terapi modelini belirler ve uygularlar. Bu terapi odaklı yaklaşım, hastaların duygusal zorluklarla başa çıkma becerilerini geliştirmelerine, kişisel farkındalıklarını artırmalarına ve daha sağlıklı ilişki kurmalarına yardımcı olarak kalıcı iyileşme sağlar.
Multidisipliner İşbirliği, Kriz Yönetimi ve Psikososyal Destek
Bu anabilim dalı, ruhsal hastalıkların fiziksel sağlık, sosyal işlevsellik ve günlük yaşamla güçlü etkileşimleri nedeniyle kapsamlı bir multidisipliner işbirliği gerektirir. Psikiyatristler; psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, nörologlar, dahiliye uzmanları, aile hekimleri ve rehabilitasyon uzmanları gibi farklı branşlardan profesyonellerle yakın işbirliği içinde çalışırlar. Ruhsal kriz durumlarında (intihar riski, şiddet eğilimi gibi) kriz yönetimi ve acil müdahalede bulunurlar. Aynı zamanda, hastaların topluma yeniden entegrasyonu, işlevselliklerinin artırılması ve sosyal destek ağlarının güçlendirilmesi için psikososyal rehabilitasyon programlarını koordine ederek, hastaların bütüncül iyileşme süreçlerini desteklerler.
- Poliklinik Sekreteri: 2632
- Anabilim Dalı Sekreteri: 2422
- Servis Sekreteri: 2422
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41
