Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nin kuruluşuyla birlikte Nefroloji Bilim Dalı, İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı bünyesinde hizmet vermeye başlamıştır. 2009 yılından itibaren Nefroloji Bilim Dalı olarak hizmet vermektedir. Hemodiyaliz hastanemizde ilk defa 1981 yılında Prof.Dr. Kuddusi Cengiz ve Prof.Dr. Hulusi Koçak’ın girişimleri ile başlamıştır.
Yataklı nefroloji servisi – Yataklı organ nakil servisi -Hemodiyaliz ünitesi -Periton (karın diyalizi) ünitesi -Böbrek nakli polikliniği -Nefroloji ve Hipertansiyon poliklinikleri
Nefroloji Bilim Dalında 3 Profesör çalışmaktadır. Bilim dalının akademik elemanları tıp fakültesi öğrencilerinin eğitim-öğretiminde yer alan probleme dayalı öğrenim oturumları, hasta başı tartışmaları, dersler, seminerler ve uygulamaların yapılmasında aktif olarak görev almaktadır. Nefroloji Bilim Dalı 23 tanesi nefroloji servisi, 15 tanesi organ nakil servisinde olmak üzere toplam 38 hasta yatağı kapasitesiyle hizmet vermektedir.
Bilim dalımız rutin poliklinik hizmetlerinin verildiği 3 poliklinik ve 2 böbrek nakli polikliniği ile hastalarımıza hizmet vermektedir. Böbrek nakil hazırlık polikliniğimizde kronik böbrek yetmezliği nedeniyle diyaliz tedavisi gerektiren hastalar böbrek nakli yönünden değerlendirilmekte canlı ya da kadavradan nakil hazırlığı yapılmaktadır. Akrabalık verici adayı bulunması halinde hazırlık değerlendirmeleri yapılmakta, verici olup olamayacağına dair kan tetkikleri ve doku analizleri yapılmaktadır. gerekli hazırlıkları yapılan ve testleri uygun olan hastalara üniversitemizde organ nakli yapılmaktadır. Canlı vericisi olmaması halinde hastaların gerekli kontrolleri yapılıp kadavradan nakil sırasına alınmaktadır. Uygun organ çıkması halinde nakilleri yapılmaktadır. Hipertansiyon polikliniğimizde 24 saatlik ayaktan kan basıncı ölçümü yapılabilmektedir.
Kliniğimiz şehir merkezinde kronik hastaların hemodiyalize alındığı 25 cihaz ve 7 hemşire ile hizmet veren bir hemodiyaliz ünitesi ve ana kampüste daha çok akut hastalara hizmet veren 14 cihaz ve 9 hemşire ile hizmet veren bir hemodiyaliz ünitesi olmak üzere iki hemodiyaliz merkezi bulunmaktadır. Şehir sağlık merkezimizde hizmet vermekte olan diyaliz ünitemizde hastalar evlerinden servis ile alınmakta ve diyaliz sonrası evlerine bırakılmaktadır. Burada hastalar için uygun giyinme kabinleri, dinlenme olanakları bulunmakta, diyetisyen önerileriyle hazırlanan öğünler hastalara sunulmaktadır. Periton diyaliz uygulamaları ise ana kampüsteki diyaliz merkezi içinde yapılandırılmıştır. Periton diyalizi (karın diyalizi) ünitesinde 2 hemşire, son dönem böbrek yetmezliği olan hastalara karın diyalizi hakkında eğitim vermekte, hazırlık ve takiplerinde yardımcı olmaktadır. Bilim dalımızın eğitim toplantıları diyaliz merkezinde oluşturulan 20 kişilik bir seminer odasında yapılmaktadır. bu eğitim toplantılarında vaka tartışmaları, makale ve seminer sunumları düzenli olarak yürütülmektedir.
- Prof. Dr. Hayriye SAYARLIOĞLU (Bilim Dalı Başkanı)
- Prof. Dr. Nurol ARIK
- Prof. Dr. Melda DİLEK
- Doç. Dr. Ercan TÜRKMEN
- Hassas Böbrek Fonksiyon Değerlendirmesi ve Biyopsi Uzmanlığı
- Akut ve Kronik Böbrek Yetmezliğinin Kapsamlı Yönetimi
- Diyaliz Modalitelerinin ve Böbrek Nakli Sürecinin Yönetimi
- Multidisipliner İşbirliği ve Komplikasyon Önleme Yaklaşımı
Bu bilim dalı, geniş bir yelpazede böbrek ve ilgili sistemik sağlık sorunlarıyla ilgilenir:
Akut Böbrek Yetmezliği: Böbrek fonksiyonlarının ani ve geçici olarak bozulması durumunun tanısı, nedeninin araştırılması (ilaçlar, enfeksiyonlar, sıvı kaybı vb.) ve acil tıbbi veya diyaliz tedavisiyle yönetimi.
Kronik Böbrek Yetmezliği (KBH): Böbrek fonksiyonlarının zamanla kademeli olarak bozulması durumunun tanısı, evrelemesi, ilerlemesinin yavaşlatılmasına yönelik tedaviler, beslenme düzenlemesi ve komplikasyonların (anemi, kemik hastalığı) yönetimi.
Glomerüler Hastalıklar (Nefritler): Böbreğin süzme birimleri olan glomerüllerin iltihaplanmasıyla seyreden (glomerülonefritler) hastalıkların tanısı (böbrek biyopsisi ile), immünsüpresif ilaçlarla tedavisi ve takibi.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Özellikle böbrek kaynaklı hipertansiyonun tanısı ve tedavisinde rol almak; hipertansiyonun böbrekler üzerindeki hasarını değerlendirmek ve yönetmek.
Elektrolit ve Asit-Baz Dengesizlikleri: Sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor gibi vücut için hayati öneme sahip elektrolitlerin dengesizlikleri ile kanın asit-baz dengesindeki bozuklukların tanısı ve düzeltilmesi.
Böbrek Taşları: Böbreklerde veya idrar yollarında oluşan taşların medikal tedavisi, tekrar oluşumunun önlenmesi ve gerekli durumlarda cerrahi dışı yöntemlerle (ESWL – dışarıdan ses dalgalarıyla kırma) koordinasyon.
Diyaliz Tedavileri: Son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda hemodiyaliz ve periton diyalizi gibi böbrek yerine koyma tedavilerinin planlanması, başlatılması, yönetimi ve hastaların diyaliz sürecindeki takibi.
Böbrek Nakli: Böbrek nakli adayı hastaların değerlendirilmesi, nakil öncesi hazırlık, nakil sonrası bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların (immünsüpresifler) yönetimi ve uzun dönemli takibi.
İdrar Yolu Enfeksiyonları: Tekrarlayan veya komplike idrar yolu enfeksiyonlarının tanısı, tedavisi ve altta yatan böbrek sorunlarının araştırılması.
Kalıtsal Böbrek Hastalıkları: Polikistik böbrek hastalığı gibi genetik geçişli böbrek hastalıklarının tanısı ve takibi.
İlaçlara Bağlı Böbrek Hasarı: Bazı ilaçların böbrekler üzerindeki olumsuz etkilerini belirlemek ve yönetmek.
Bu uzmanlık alanı, vücudun temel dengesini sağlayan böbrek sağlığının korunmasında ve ciddi hastalıkların tedavisinde kritik bir rol oynar:
Hayat Kurtarıcı Diyaliz ve Nakil: Son dönem böbrek yetmezliği, tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen bir durumdur. Nefroloji, diyaliz ve böbrek nakli gibi hayat kurtarıcı tedavileri sunar.
Kronik Hastalıkların İlerlemesini Yavaşlatma: Diyabet ve hipertansiyon gibi yaygın kronik hastalıklar böbrekleri olumsuz etkileyebilir. Nefrologlar, bu hasarı yavaşlatmak ve böbrek yetmezliğinin ilerlemesini önlemek için çalışır.
Vücut Dengelerinin Korunması: Elektrolit ve asit-baz dengesizlikleri gibi durumlar hayati risk taşıyabilir. Nefroloji, bu dengesizlikleri düzelterek hastanın genel sağlığını korur.
Sistemik Hastalıklarla İlişki: Böbrek hastalıkları sıklıkla diğer sistemik hastalıklarla (diyabet, otoimmün hastalıklar, kalp-damar hastalıkları) iç içedir. Nefrologlar, bu karmaşık ilişkileri yönetir.
Yaşam Kalitesi İyileştirme: Böbrek hastalığına bağlı yorgunluk, bulantı, kaşıntı gibi semptomları yöneterek, diyalize giren veya nakil olmuş hastaların yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırır.
Nefroloji uzmanı, tıp fakültesini bitirdikten sonra İç Hastalıkları Anabilim Dalında uzmanlığını tamamlamış ve ardından Nefroloji Bilim Dalında ek bir yan dal uzmanlık eğitimi (yaklaşık 3 yıl) almış hekimdir. Bu kapsamlı eğitim, kendilerine böbreklerin anatomisi, fizyolojisi, patolojisi, sıvı-elektrolit ve asit-baz dengesi, böbrek hastalıklarının tanı ve tedavi yöntemleri (medikal, diyaliz), böbrek biyopsisi, böbrek nakli prensipleri ve hipertansiyon fizyopatolojisi konularında derinlemesine bilgi ve beceri kazandırır. Detaylı anamnez alma, fizik muayene, karmaşık laboratuvar sonuçlarını yorumlama, böbrek biyopsisi gibi girişimsel işlemleri yapabilme, kronik hastalık yönetiminde hasta eğitimi ve multidisipliner ekibi koordine etme yeteneği bu alandaki hekimler için temel özelliklerdir.
Hassas Böbrek Fonksiyon Değerlendirmesi ve Biyopsi Uzmanlığı
Nefroloji hizmetlerinin temelinde, böbrek fonksiyonlarının en küçük bozulmasını dahi tespit etmeye yönelik hassas laboratuvar ve görüntüleme yöntemlerinin yorumlanması yatar. Nefrologlar, kan kreatinin, üre, elektrolit seviyeleri, idrar testleri (proteinüri, hematüri) ve böbrek ultrasonografisi gibi testleri titizlikle değerlendirirler. Özellikle, birçok böbrek hastalığının kesin tanısı için yapılan böbrek biyopsisini gerçekleştirme ve patoloji sonuçlarını yorumlama yeteneğine sahiptirler. Bu detaylı ve invaziv tanısal beceri, nefritler gibi karmaşık böbrek hastalıklarının doğru teşhisinde ve tedavinin yönlendirilmesinde kritik öneme sahiptir.
Akut ve Kronik Böbrek Yetmezliğinin Kapsamlı Yönetimi
Bu hizmetler, böbrek fonksiyonlarındaki ani kayıplar olan akut böbrek yetmezliğinin (ABY) acil tıbbi tedavisi ve nedeninin ortadan kaldırılmasını kapsar. Ayrıca, uzun süreli ve ilerleyici seyreden kronik böbrek yetmezliğinin (KBH) tüm evrelerinde hastaların takibini ve tedavisini yönetirler. Nefrologlar, KBH’nin ilerlemesini yavaşlatmaya yönelik ilaç tedavileri, anemi ve kemik hastalıkları gibi komplikasyonların yönetimi, beslenme düzenlemeleri ve tuz/sıvı kısıtlamaları gibi konularda hastaları bilgilendirirler. Amaç, böbrek yetmezliğinin ilerlemesini geciktirmek ve hastaların diyaliz veya böbrek nakli ihtiyacını mümkün olduğunca ertelemektir.
Diyaliz Modalitelerinin ve Böbrek Nakli Sürecinin Yönetimi
Nefroloji Bilim Dalı’nın en önemli ve hayat kurtarıcı hizmetlerinden biri, son dönem böbrek yetmezliği olan hastalar için diyaliz tedavisinin planlanması, başlatılması ve yönetilmesidir. Nefrologlar, hastanın yaşam tarzına ve tıbbi durumuna en uygun olan diyaliz yöntemini (hemodiyaliz veya periton diyalizi) belirler. Diyaliz sürecindeki olası komplikasyonları yönetir, hastaların yaşam kalitesini artırmaya yönelik destekleyici tedaviler sunarlar. Ayrıca, böbrek nakli için hasta adaylarının seçimi, nakil öncesi hazırlık, nakil sonrası immünsüpresif ilaçların ayarlanması ve uzun dönemli takibini titizlikle gerçekleştirerek, hastalara yeni bir yaşam şansı sunarlar.
Multidisipliner İşbirliği ve Komplikasyon Önleme Yaklaşımı
Bu bilim dalı, böbrek hastalıklarının sıklıkla diğer sistemik hastalıklarla (diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, otoimmün hastalıklar) ilişkili olması nedeniyle güçlü bir multidisipliner işbirliği gerektirir. Nefrologlar; endokrinologlar, kardiyologlar, immünologlar, transplant cerrahları, diyetisyenler ve diğer uzmanlarla yakın işbirliği içinde çalışırlar. Hipertansiyonun böbrek hasarını önlemesi, diyabetin böbrekler üzerindeki etkilerini yönetmesi gibi konularda koordinasyon sağlarlar. Bu bütüncül yaklaşım, hastaların genel sağlık durumunun korunmasını, böbrek hastalığına bağlı komplikasyonların önlenmesini ve yaşam kalitelerinin iyileştirilmesini sağlar.
- Poliklinik Sekreterliği : 2354
- Bilim Dalı Sekreteri: 2746
- Servis Sekreteri: 1723
- Böbrek Nakil Hazırlık Polikliniği: 2842
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Nefroloji Bilim Dalı 55200 Atakum / Samsun
- Tel : 0 362 312 19 19
- Fax: 0 362 457 60 41
